28Μαρ2025

Αλλεργίες ματιών την άνοιξη: Πώς να προστατεύσετε τα μάτια σας

Η άνοιξη είναι μία όμορφη εποχή, αλλά συχνά προκαλεί δυσφορία σε άτομα με αλλεργίες στα μάτια. Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα, που προκαλείται από την γύρη και άλλα αερομεταφερόμενα αλλεργιογόνα, επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως κατά την άνοιξη.

Συμπτώματα όπως ο κνησμός (“φαγούρα”), η ερυθρότητα, η δακρύρροια και το οίδημα (“πρήξιμο”) μπορούν να επηρεάσουν την καθημερινή ζωή.

Η κατανόηση των αιτίων, των συμπτωμάτων και των επιλογών θεραπείας είναι καθοριστική για την αποτελεσματική διαχείριση των αλλεργιών των ματιών την άνοιξη.

Τι προκαλεί τις αλλεργίες ματιών την άνοιξη;

Οι αλλεργίες ματιών, γνωστές και ως αλλεργική επιπεφυκίτιδα, συμβαίνουν όταν τα μάτια αντιδρούν σε αλλεργιογόνες ουσίες όπως η γύρη, τα ακάρεα σκόνης και η μούχλα.

Η γύρη από δέντρα, χόρτα και αγριόχορτα αυξάνεται την άνοιξη, προκαλώντας αλλεργικές αντιδράσεις.
Αερομεταφερόμενα αλλεργιογόνα μπορούν να εναποτεθούν στην επιφάνεια των ματιών, προκαλώντας φλεγμονή και δυσφορία.
Η απελευθέρωση ισταμίνης ενεργοποιείται από το ανοσοποιητικό σύστημα σε απόκριση στα αλλεργιογόνα, οδηγώντας σε κνησμό και οίδημα Η έκθεση σε εξωτερικούς χώρους αυξάνει τον κίνδυνο αλλεργιών των ματιών. Ο ισχυρός άνεμος επιδεινώνει τα συμπτώματα διασπείροντας την γύρη πιο έντονα.

Οι φακοί επαφής μπορούν επίσης να παγιδεύσουν αλλεργιογόνα στην επιφάνεια του ματιού, επιδεινώνοντας τα συμπτώματα.

Συμπτώματα αλλεργιών των ματιών την άνοιξη

Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη επιπλοκών και δυσφορίας.

Τα κύρια συμπτώματα είναι τα εξής:

Ο κνησμός και η ερυθρότητα είναι τα πιο συχνά σημάδια αλλεργικής επιπεφυκίτιδας.
Η δακρύρροια που εμφανίζεται λόγω της αυξημένης παραγωγής δακρύων σε απόκριση στον ερεθισμό.
Το οίδημα των βλεφάρων που μπορεί να προκληθεί από την φλεγμονή του επιπεφυκότα.
Η φωτοφοβία (ευαισθησία στο φως) που μπορεί να εμφανιστεί καθώς τα μάτια γίνονται πιο ευαίσθητα στο φως.
Οι βλεννώδεις εκκρίσεις που μπορεί να σχηματιστούν, προκαλώντας θολή όραση ή δυσφορία.

Τα συμπτώματα εμφανίζονται συχνά ξαφνικά και επιδεινώνονται με την δραστηριότητα σε εξωτερικούς χώρους ή την έκθεση σε αλλεργιογόνα.

Γυναίκα τρίβει τα μάτια της σε εξωτερικό χώρο

Πώς να προλάβετε τις αλλεργίες ματιών την άνοιξη

Η πρόληψη είναι καθοριστική στην διαχείριση των αλλεργιών των ματιών που σχετίζονται με την άνοιξη. Η μείωση της έκθεσης στα αλλεργιογόνα μπορεί να ελαττώσει σημαντικά τα συμπτώματα.

Ορισμένοι τρόποι για να προστατευθείτε είναι οι εξής:

Κλείνετε τα παράθυρα κατά την διάρκεια της εποχής διασποράς της γύρης για να αποτρέψετε την είσοδο αλλεργιογόνων στο σπίτι.
Χρησιμοποιείτε καθαριστές αέρος με φίλτρα HEPA για να παγιδεύσετε τα αερομεταφερόμενα σωματίδια.
Φοράτε γυαλιά ηλίου σε εξωτερικούς χώρους για να προστατεύσετε τα μάτια σας από την γύρη και την υπεριώδη ακτινοβολία.
Αποφύγετε το τρίψιμο των ματιών καθώς μπορεί να αυξήσει την απελευθέρωση ισταμίνης και να επιδεινώσει την φλεγμονή.
Πλένετε το πρόσωπο και τα χέρια μετά την έκθεση σε εξωτερικό περιβάλλον για να απομακρύνετε την γύρη από το δέρμα και τα μάτια.

Αποφύγετε την δραστηριότητα σε εξωτερικούς χώρους κατά τις ώρες υψηλής συγκέντρωσης γύρης, συνήθως νωρίς το πρωί και αργά το απόγευμα.

Άνδρας φοράει γυαλιά σε εξωτερικό χώρο με φυτά

Επιλογές θεραπείας για τις αλλεργίες ματιών

Η αποτελεσματική θεραπεία των αλλεργιών των ματιών εξαρτάται από την σοβαρότητα των συμπτωμάτων, την υποκείμενη αιτία και την ανταπόκριση του ασθενούς στην θεραπεία.

Οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν τόσο φαρμακευτικές παρεμβάσεις όσο και μη φαρμακευτικές στρατηγικές για την ανακούφιση των συμπτωμάτων και την μείωση της ευαισθησίας στα αλλεργιογόνα.

Η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη διαχείριση μπορούν να προλάβουν επιπλοκές, όπως η χρόνια φλεγμονή και η επιδείνωση της όρασης.

Θεραπείες χωρίς συνταγή

Οι θεραπείες που διατίθενται χωρίς συνταγή είναι συνήθως η πρώτης γραμμής αντιμετώπιση για ήπια έως μέτρια συμπτώματα.

Αυτές οι επιλογές μπορούν να χρησιμοποιηθούν καθημερινά ή κατά την διάρκεια περιόδων έντονης έκθεσης σε αλλεργιογόνα.

Τεχνητά δάκρυα

Τα τεχνητά δάκρυα βοηθούν στην απομάκρυνση των αλλεργιογόνων από την επιφάνεια του οφθαλμού, προσφέροντας άμεση ανακούφιση από την φαγούρα και την ξηροφθαλμία.

Μπορούν να χρησιμοποιούνται πολλές φορές την ημέρα, ανάλογα με την σοβαρότητα των συμπτωμάτων.

Τα συντηρητικά, σε ορισμένες μορφές τεχνητών δακρύων, μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό σε ευαίσθητα μάτια. Επομένως, οι επιλογές χωρίς συντηρητικά είναι προτιμότερες για μακροχρόνια χρήση.

Ψυχρά επιθέματα

Η συχνή πλύση των ματιών με κρύο νερό βοηθάει στην απομάκρυνση των αλλεργιογόνων και των εκκρίσεων, ενώ η εφαρμογή ψυχρών επιθεμάτων (κρύες κομπρέσες) ανακουφίζει από τα συμπτώματα του κνησμού και του οιδήματος, μέσω της αγγειοσύσπασης που προκαλεί. Μπορούν να εφαρμόζονται πολλές φορές ημερησίως, ιδίως στα αρχικά στάδια της αλλεργίας, και μπορούν να προλάβουν την επιδείνωση της πορείας της πάθησης.

Αποσυμφορητικές οφθαλμικές σταγόνες

Οι αποσυμφορητικές σταγόνες, όπως η τετραϋδροζολίνη, συστέλλουν τα αιμοφόρα αγγεία του επιπεφυκότα, μειώνοντας την ερυθρότητα και το οίδημα.

Ωστόσο, η παρατεταμένη χρήση (>3-4 ημέρες) μπορεί να προκαλέσει το φαινόμενο «ανάκαμψης» (rebound effect), επιδεινώνοντας την ερυθρότητα και προκαλώντας χρόνια ερεθιστική επιπεφυκίτιδα.

Θεραπείες με συνταγή

Για μέτρια έως σοβαρά συμπτώματα ή όταν οι θεραπείες χωρίς συνταγή δεν επαρκούν, ο οφθαλμίατρος μπορεί να συστήσει πιο εξειδικευμένα φάρμακα.

Αντιισταμινικές οφθαλμικές σταγόνες

Οι αντιισταμινικές σταγόνες δεσμεύουν τους υποδοχείς ισταμίνης στον επιπεφυκότα, μειώνοντας την φαγούρα, την ερυθρότητα και την δακρύρροια.

Χρησιμοποιούνται κυρίως σε περιόδους έξαρσης των συμπτωμάτων και προσφέρουν ταχεία ανακούφιση.

Παραδείγματα περιλαμβάνουν την κετοτιφαίνη, την ολοπαταδίνη κ.ά.

Σταθεροποιητές μαστοκυττάρων

Οι σταθεροποιητές μαστοκυττάρων, όπως το νατριούχο χρωμογλυκικό, προλαμβάνουν την αποκοκκίωση των μαστοκυττάρων και την απελευθέρωση ισταμίνης.

Αυτή η κατηγορία φαρμάκων χρησιμοποιείται κυρίως προληπτικά, πριν την έναρξη της εποχής των αλλεργιών, και παρέχει μακροχρόνιο έλεγχο των συμπτωμάτων.

Κορτικοστεροειδείς οφθαλμικές σταγόνες

Οι κορτικοστεροειδείς σταγόνες, όπως η δεξαμεθαζόνη και η φλουορομεθολόνη, μειώνουν την φλεγμονή και το οίδημα.

Χρησιμοποιούνται για σύντομες χρονικές περιόδους λόγω του κινδύνου ανεπιθύμητων ενεργειών, όπως η αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης, ο σχηματισμός καταρράκτη και η ευαισθησία σε λοιμώξεις

Αναστολείς των υποδοχέων λευκοτριενίων

Τα φάρμακα αυτά, όπως η μοντελουκάστη, χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της συστηματικής φλεγμονής που σχετίζεται με τις αλλεργίες και μπορούν να βελτιώσουν τα οφθαλμικά συμπτώματα σε ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα.

Ανοσοθεραπεία (απευαισθητοποίηση)

Η ανοσοθεραπεία περιλαμβάνει την υποδόρια ή υπογλώσσια χορήγηση εκχυλισμάτων αλλεργιογόνων σε αυξανόμενες δόσεις, με στόχο την επαναρρύθμιση της ανοσολογικής απόκρισης.

Η θεραπεία αυτή ενδείκνυται σε ασθενείς με σοβαρά, εμμένοντα συμπτώματα που δεν ανταποκρίνονται σε άλλες θεραπείες (Papadopoulos N.G. et al. Mechanisms of allergen-specific immunotherapy. J Allergy Clin Immunol. 2012 Jan; 129(1):38-42).

Αλλεργίες ματιών: Γυναίκα βάζει σταγόνες στα μάτια

Συνολική προσέγγιση στην θεραπεία

Η καλύτερη στρατηγική θεραπείας συχνά περιλαμβάνει έναν συνδυασμό φαρμακευτικών και μη φαρμακευτικών μεθόδων.

Η εξατομικευμένη προσέγγιση, βασισμένη στην σοβαρότητα των συμπτωμάτων και στο ιατρικό ιστορικό του ασθενούς, είναι καθοριστική για την αποτελεσματική διαχείριση των αλλεργιών των ματιών.

Η συνεργασία με έναν οφθαλμίατρο μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερα αποτελέσματα και βελτίωση της ποιότητας ζωής κατά την εποχή της άνοιξης.

Πότε να επισκεφθείτε έναν οφθαλμίατρο

Επίμονα ή σοβαρά συμπτώματα μπορεί να απαιτούν επαγγελματική αξιολόγηση και θεραπεία.

Η θολή όραση ή ο πόνος μπορεί να υποδηλώνουν μια πιο σοβαρή υποκείμενη πάθηση.

Οι οφθαλμικές λοιμώξεις μπορεί να αναπτυχθούν από υπερβολικό τρίψιμο ή αλλεργίες χωρίς θεραπεία.

Η χρόνια ερυθρότητα ή δυσφορία που διαρκεί περισσότερο από δύο εβδομάδες απαιτεί ιατρική φροντίδα (Kumar S. et al. Allergic conjunctivitis: clinical features and diagnosis. Int Ophthalmol. 2018 Jul; 38(4):1571-1577.).

Ένας οφθαλμίατρος μπορεί να συστήσει προσαρμοσμένες θεραπείες ενάντια σε μεμονωμένους παράγοντες που προκαλούν αλλεργίες.

Συμπέρασμα

Οι αλλεργίες των ματιών την άνοιξη μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την καθημερινή ζωή, αλλά οι κατάλληλες στρατηγικές πρόληψης και θεραπείας μπορούν να μειώσουν την δυσφορία.

Η αναγνώριση των αλλεργιογόνων, η διατήρηση καλής υγιεινής των ματιών και η αναζήτηση επαγγελματικής καθοδήγησης μπορούν να προστατεύσουν την υγεία των ματιών κατά την εποχή της άνοιξης.

Αν τα συμπτώματα επιμείνουν ή επιδεινωθούν, ένας οφθαλμίατρος μπορεί να προτείνει στοχευμένες θεραπείες και μακροχρόνιες λύσεις.

Ο δρ. Μαρινόπουλος Κωνσταντίνος είναι Στρατιωτικός Χειρουργός Οφθαλμίατρος. Διαθέτει εμπειρία διαχείρισης πλήθους κλινικών περιστατικών και της διενέργειας σημαντικού αριθμού χειρουργικών επεμβάσεων.

Έχει συμμετάσχει με εργασίες σε πολυάριθμα ελληνικά και διεθνή οφθαλμολογικά συνέδρια και είναι μέλος των σημαντικότερων ελληνικών και διεθνών επιστημονικών οφθαλμολογικών εταιρειών.

Διατηρεί ιδιωτικό ιατρείο στην Κατερίνη από το 2019.

Πηγές:

American Academy of Ophthalmology. (n.d.). Allergic Conjunctivitis. (https://www.aao.org)
Papadopoulos N.G. et al. Mechanisms of allergen-specific immunotherapy. J Allergy Clin Immunol. 2012 Jan; 129(1):38-42.
3. Kumar S. et al. Allergic conjunctivitis: clinical features and diagnosis. Int Ophthalmol. 2018 Jul; 38(4):1571-1577.
4. National Eye Institute. (n.d.). Eye Allergies. ( https://www.nei.nih.gov)

13Μαρ2025

Αθλήματα, ασφάλεια οφθαλμών, οφθαλμικοί τραυματισμοί

Αθλήματα και προστασία οφθαλμών

Ο μήνας Απρίλιος είναι αφιερωμένος στην ενημέρωση για την προστασία των ματιών κατά την συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις, σχεδόν 30.000 τραυματισμοί οφθαλμών, που σχετίζονται με αθλητικές δραστηριότητες, αντιμετωπίζονται ετησίως στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών των νοσοκομείων των Η.Π.Α. Τα καλά νέα είναι ότι το 90% αυτών των τραυματισμών θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί με την χρήση κατάλληλων προστατευτικών γυαλιών.

Πώς να αποφύγετε και να αντιμετωπίσετε τα οφθαλμικά τραύματα

Τα διάφορα αθλήματα και οι ποικίλες δραστηριότητες προβάλλουν διαφορετικά επίπεδα κινδύνου τραυματισμού των οφθαλμών. Θα πρέπει να είστε σίγουροι ότι χρησιμοποιείτε το κατάλληλο είδος προστασίας για την αντίστοιχη δραστηριότητα. Τα συνηθισμένα γυαλιά οράσεως δεν προσφέρουν προστασία και, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να προκαλέσουν ή και να επιδεινώσουν τυχόν τραυματισμούς.

Να είστε προσεκτικοί κατά την διάρκεια δραστηριοτήτων ή παιχνιδιών που περιλαμβάνουν την ρίψη βλημάτων ή αιχμηρών αντικειμένων, που μπορεί να τραυματίσουν τα μάτια.

Αν συμβεί τραυματισμός, μεταβείτε άμεσα σε οφθαλμίατρο, ακόμη και αν ο τραυματισμός μοιάζει επιπόλαιος. Η καθυστέρηση στην λήψη της κατάλληλης θεραπείας μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη απώλεια όρασης ή και σε τύφλωση.

Ποια αθλήματα προκαλούν τραυματισμούς στα μάτια;

Το μπάσκετ προκαλεί τους περισσότερους τραυματισμούς στις Η.Π.Α.

Μία μελέτη βρήκε ότι η πιο συχνή αιτία οφθαλμικών τραυματισμών, που συμβαίνουν σε αθλήματα, είναι το μπάσκετ. Ακολουθούν άλλα αθλήματα όπως το baseball, το softball, τα αθλήματα με αεροβόλα όπλα, το squash και το hockey.

Προστατευτικά γυαλιά από άθραυστο πλαστικό, που λέγεται πολυκαρβονικό, πρέπει να φέρονται σε αθλήματα όπως το μπάσκετ, το ποδόσφαιρο, τα αθλήματα με ρακέτες και το hockey. Επιλέξτε πιστοποιημένα προστατευτικά γυαλιά, που να πληρούν τις απαιτούμενες προδιαγραφές.

Τα μαχητικά αθλήματα προκαλούν τραυματισμούς που τυφλώνουν

Η πυγμαχία και οι πολεμικές τέχνες πλήρους επαφής εμπεριέχουν έναν εξαιρετικά υψηλό κίνδυνο σοβαρών οφθαλμικών τραυματισμών με αποτέλεσμα ακόμη και την τύφλωση. Δεν υφίσταται ικανοποιητική προστασία των ματιών στην πυγμαχία, αν και τα γάντια πυγμαχίας χωρίς αντίχειρα μπορεί να μειώσουν τον αριθμό των τραυματισμών.

Αθλήματα που απαιτούν μάσκες ή ασπίδες προσώπου για προστασία των ματιών

Στο hockey επί πάγου και επί χόρτου, φορέστε κράνη με πολυκαρβονική μάσκα για το πρόσωπο ή συρμάτινη ασπίδα. Ο εξοπλισμός αυτός θα πρέπει να είναι πιστοποιημένος από τις αρμόδιες Υπηρεσίες.

Προστατέψτε τον εαυτό σας, εάν έχετε απώλεια όρασης από το ένα μάτι

Αν έχετε ήδη μειωμένη όραση στο ένα σας μάτι, σκεφτείτε σοβαρά αν αξίζει να ρισκάρετε πιθανό τραυματισμό του άλλου σας ματιού, πριν λάβετε μέρος σε υψηλού κινδύνου αθλήματα. Επικοινωνήστε με τον οφθαλμίατρό σας για να επιλέξετε την κατάλληλη διαθέσιμη προστασία για τα μάτια σας καθώς και να λάβετε την συμβουλή του σχετικά με την πιθανή συμμετοχή σας σε τέτοιου είδους αθλητικές δραστηριότητες.

Τέλος, οι θεατές αθλητικών γεγονότων θα πρέπει να είναι εξίσου προσεκτικοί. Μπάλες, ρόπαλα ακόμη και αθλητές μπορεί να καταλήξουν οποιαδήποτε στιγμή στις κερκίδες. Έχετε τα μάτια σας ανοιχτά και προσέχετε για “αδέσποτες” μπάλες και “ιπτάμενα αντικείμενα”.

Πηγή: American Academy of Ophthalmology (https://www.aao.org)

Ελεύθερη απόδοση από το άρθρο: Sports Eye Safety

Written By: David Turbert, Beatrice Shelton

Reviewed By: Ninel Z Gregori, MD

Mar. 11, 2025

5Μαρ2025

Παγκόσμια εβδομάδα γλαυκώματος

Η Παγκόσμια Εβδομάδα Γλαυκώματος (World Glaucoma Week) είναι μία παγκόσμια πρωτοβουλία της Παγκόσμιας Εταιρείας Γλαυκώματος (World Glaucoma Association). Προσκαλούμε ασθενείς, οφθαλμιάτρους, παράγοντες του χώρου της Υγείας και απλό κόσμο να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να διοργανωθούν δραστηριότητες ευαισθητοποίησης σε όλο τον κόσμο. Το Γλαύκωμα είναι η κύρια αιτία τύφλωσης, που δύναται να προληφθεί, και προβάλλει διαφορετικές προκλήσεις στις διάφορες γεωγραφικές περιοχές ανά την Υφήλιο. Στόχος μας είναι να κινητοποιηθεί όλος ο πληθυσμός, προκειμένου να υποβάλλεται σε τακτικούς προληπτικούς οφθαλμολογικούς ελέγχους, με σκοπό την ανίχνευση του γλαυκώματος όσο το δυνατόν πιο πρώιμα, δεδομένου ότι υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες για όλες τις μορφές γλαυκώματος, με στόχο να αποφευχθεί η απώλεια όρασης. Η φετινή Παγκόσμια Εβδομάδα Γλαυκώματος ορίστηκε για το διάστημα 9 – 15 Μαρτίου 2025.

Το φετινό σύνθημα: “Ενωμένοι για έναν κόσμο χωρίς Γλαύκωμα¨ (“Uniting for a Glaucoma-Free World”) εστιάζει στην παγκόσμια συνεργασία των κοινοτήτων στη μάχη ενάντια στην τύφλωση από γλαύκωμα.

Γνώριζες ότι:

Οι περισσότεροι ασθενείς με γλαύκωμα δεν το γνωρίζουν; Οι περισσότεροι γλαυκωματικοί ασθενείς δεν έχουν καθόλου συμπτώματα.

Η έγκαιρη ανίχνευση της πάθησης προσφέρει τις καλύτερες προϋποθέσεις για την διατήρηση της όρασης κατά την διάρκεια της ζωής;

Η συμμετοχή σου μπορεί να βοηθήσει στην ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης; Μπορείς να κάνεις την διαφορά.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το ποιος είναι σε κίνδυνο, ποια είναι τα συμπτώματα και πώς αντιμετωπίζεται το γλαύκωμα επισκεφτείτε τον σύνδεσμο γλαύκωμα.

23Σεπ2024

Χρήση οθονών στην παιδική ηλικία

“Πόση ώρα επιτρέπεται η χρήση ψηφιακών οθονών στην παιδική ηλικία;”, είναι μία ερώτηση που θέτουν πολύ συχνά οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί καθώς και άλλοι επαγγελματίες που ασχολούνται με παιδιά. Επίσης, “οι οθόνες μπορούν να προκαλέσουν σημαντική βλάβη στην οπτική λειτουργία των παιδιών;”, είναι ακόμη μία συνηθισμένη ερώτηση που καλούμαστε συχνά να απαντήσουμε. Σε αυτά και άλλα ερωτήματα αναφέρεται το παρόν άρθρο και επιχειρεί να δώσει επιστημονικά τεκμηριωμένες απαντήσεις.

Γιατί είναι λάθος η χωρίς περιορισμούς χρήση οθόνης;

Υπάρχουν πολλοί λόγοι που οι γονείς θα πρέπει να είναι επιφυλακτικοί σχετικά με το πόση ώρα επιτρέπουν στα παιδιά τους να χρησιμοποιούν οθόνες. Η διάρκεια χρήσης οθόνης ανά ημέρα έχει συσχετιστεί με διαταραχές ανάπτυξης, παχυσαρκία, κακής ποιότητας ύπνο και διαταραχές στην ανάπτυξη της όρασης. Επίσης, μελέτη από τον Καναδά ανακάλυψε ότι παιδιά προσχολικής ηλικίας, που περνούν περισσότερες από δύο ώρες ημερησίως μπροστά σε οθόνες, εμφανίζουν σχεδόν οκταπλάσιο κίνδυνο εκδήλωσης διαταραχής ελλειμματικής προσοχής / υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ).

Τα «ασφαλή» όρια χρήσης οθονών διαφέρουν ανά ηλικία

Οργανώσεις ειδικών έχουν εκδώσει κατευθυντήριες οδηγίες προς τους γονείς. Ο σκοπός τους είναι να βοηθήσουν να γίνουν πιο κατανοητά τα ευρήματα της επιστημονικής έρευνας. Οι οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας από το 2019 συστήνουν καθόλου χρήση οθόνης σε παιδιά κάτω του ενός έτους και πολύ περιορισμένη χρήση για τα επόμενα χρόνια της παιδικής ηλικίας. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιάτρων συστήνει καμία χρήση ψηφιακών μέσων (εκτός από βιντεοκλήσεις) σε παιδιά μέχρι την ηλικία των 18 – 24 μηνών και εστίαση σε εκπαιδευτικό περιεχόμενο, όταν τα παιδιά αρχίσουν να χρησιμοποιούν οθόνες.

Αποτελέσματα της χρήσης οθονών στα παιδικά μάτια

Μυωπία

Στις ΗΠΑ, ο αριθμός των ανθρώπων, που αναπτύσσουν μυωπία, έχει σχεδόν διπλασιαστεί από το 1971. Στην Ασία, έως και 90% των εφήβων και των νέων ενηλίκων είναι μύωπες, αυξάνοντας δραματικά το ποσοστό σε σύγκριση με προηγούμενες γενιές.

Μια μελέτη του 2019 που δημοσιεύτηκε στο Ophthalmology παρέχει περισσότερες αποδείξεις ότι, τουλάχιστον εν μέρει, η παγκόσμια αύξηση της μυωπίας σχετίζεται με τις δραστηριότητες σε κοντινή απόσταση. Δεν είναι μόνο οι οθόνες που επηρεάζουν την ανάπτυξη των ματιών, είναι ακόμη και το παραδοσιακό διάβασμα καθώς και ο συνολικός χρόνος που καθένας βρίσκεται σε κλειστό χώρο. Η μελέτη επίσης βρήκε ότι ο χρόνος που περνάει κάποιος σε εξωτερικό χώρο – ειδικά στην πρώιμη παιδική ηλικία – μπορεί να καθυστερήσει την εξέλιξη της μυωπίας.

Ψηφιακή καταπόνηση

Η ψηφιακή καταπόνηση (digital eye strain) δεν είναι μια μεμονωμένη οφθαλμολογική πάθηση, όπως το γλαύκωμα ή η επιπεφυκίτιδα. Είναι μία έννοια που περιλαμβάνει τα συμπτώματα που εκδηλώνουν όσοι περνούν πολλές ώρες μπροστά σε μια οθόνη. Αυτά τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ξηροφθαλμία, κνησμό («φαγούρα»), θολή όραση και πονοκεφάλους. Τα συμπτώματα είναι προσωρινά και δεν δημιουργούν μόνιμες βλάβες στα μάτια.

Ο καλύτερος τρόπος για να αποφύγουμε την ψηφιακή καταπόνηση είναι να εξασφαλίσουμε τακτικά διαλείμματα. Θα πρέπει να συνηθίσουμε να σηκώνουμε τα μάτια από την οθόνη και να εστιάζουμε σε μακρινή απόσταση για λίγα δευτερόλεπτα.

Διαταραχές ύπνου

Ενώ κάποιοι κίνδυνοι του μπλε φωτός που εκπέμπουν οι οθόνες έχουν υπερπροβληθεί τα τελευταία χρόνια, ωστόσο δεν έχει τονιστεί ότι η χρήση οθονών πριν τον ύπνο, μπορεί να βλάψει την ποιότητά του. Ο ύπνος είναι πολύ σημαντικός στην παιδική ηλικία, γι’ αυτό και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τον θεωρεί κεντρικό θέμα στις πρόσφατες συστάσεις του.

Προστασία των παιδικών ματιών κατά την διάρκεια χρήσης οθονών

Ο παιδοφθαλμίατρος Luxme Hariharan, MD, προτείνει την μέθοδο “BLINK”, μια στρατηγική πέντε απλών βημάτων για την αποφυγή των βλαπτικών συνεπειών των οθονών στην παιδική όραση. Οι ίδιες συμβουλές μπορούν να εφαρμοστούν και από ενήλικες, ιδιαίτερα από ανθρώπους που πάσχουν από χρόνια ξηροφθαλμία και ψηφιακή καταπόνηση.

B – BLINK («βλεφαρίστε»): Οι βλεφαρισμοί βοηθούν να ενυδατώνονται τα μάτια. Εστιάστε σε ένα μακρινό αντικείμενο για λίγα δευτερόλεπτα και ταυτόχρονα βλεφαρίστε. Αυτό θα επιτρέψει στα μάτια να ξεκουραστούν και να χαλαρώσουν.
L – LUBRICATE («ενυδατώστε»): Ενυδατώστε τα μάτια σας με τεχνητά δάκρυα κατά την διάρκεια της ημέρας. Πριν τον βραδινό ύπνο, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και ενυδατική οφθαλμική αλοιφή. Αν χρησιμοποιείτε φακούς επαφής, δοκιμάστε να φοράτε γυαλιά όταν χρησιμοποιείτε ψηφιακές συσκευές. Αν το σπίτι σας έχει πολύ χαμηλό ποσοστό υγρασίας, σκεφτείτε να χρησιμοποιήσετε έναν υγραντήρα.
I – INCHES AWAY («κρατήστε μακριά»): Τοποθετήστε τον υπολογιστή ή το γραφείο σε απόσταση ίση με το μήκος του χεριού και με μια ελαφριά κλίση προς τα κάτω σε σχέση με το πρόσωπο του παιδιού. Προσαρμόστε τις ρυθμίσεις οθόνης του υπολογιστή, συμπεριλαμβανομένων της αντίθεσης και της φωτεινότητας, ούτως ώστε να είναι άνετη για το παιδί σας. Αποφύγετε την χρήση σε εξωτερικούς χώρους ή σε πολύ φωτεινούς χώρους, λόγω της καταπόνησης που μπορεί να προκαλέσουν οι αντανακλάσεις στην οθόνη. Επίσης, διατηρήστε σωστή στάση σώματος. Η κακή στάση μπορεί να συμβάλει στην εμφάνιση μυϊκών σπασμών και πονοκεφάλων που σχετίζονται με την κόπωση των ματιών.
N – NEAR DEVICE BREAKS («κάντε διάλειμμα»): Ενθαρρύνετε τα παιδιά να παίζουν σε εξωτερικό χώρο με τα αδέλφια τους, με κάποιο κατοικίδιο ή με μη ηλεκτρονικά παιχνίδια, όταν κάνουν διάλειμμα από την χρήση οθονών. Ή να κοιτάζουν έξω από το παράθυρο, κάθε φορά που ολοκληρώνουν ένα επίπεδο στο ηλεκτρονικό τους παιχνίδι. Τοποθετήστε σημάδια με έναν συνδετήρα στα βιβλία που διαβάζουν, ούτως ώστε κάθε λίγα κεφάλαια, το παιδί να θυμάται να σηκώνει τα μάτια από το βιβλίο. Αντίστοιχα «σημάδια» μπορούν να τοποθετηθούν και στα ηλεκτρονικά βιβλία.
K – KNOW YOUR SOURCES («γνωρίζετε τις πηγές σας»): Να βασίζεστε σε ιατρικές πληροφορίες για την υγεία των ματιών, που να προέρχονται από έγκυρες πηγές, όπως ο/η παιδίατρος, ο/η παιδοφθαλμίατρος και επιστημονικές εταιρείες όπως η Αμερικανική Εταιρεία Παιδοφθαλμολογίας και Στραβισμού. Για παράδειγμα, δεν υπάρχει επιστημονική απόδειξη ότι το φως από τις οθόνες των υπολογιστών προκαλεί βλάβη στα μάτια. Γι’ αυτό και η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας δεν συστήνει την χρήση γυαλιών με φίλτρο για το μπλε φως (blue light glasses) ή κάποιο άλλο ειδικό φίλτρο κατά την χρήση υπολογιστή.

Πηγή: American Academy of Ophthalmology (https://www.aao.org)

Ελεύθερη απόδοση από το άρθρο: “Screen Use for Kids”

Written By: Luxme Hariharan MD, Dan Gudgel

Reviewed By: Rahul N Khurana, MD

Edited By: David Turbert

Jul. 19, 2024

18Νοέ2023

Μυϊοψίες και φωτοψίες

Τι είναι οι μυϊοψίες;

Οι μυϊοψίες (“μυγάκια”) μοιάζουν με μικρές κηλίδες, τελείες, κύκλους, γραμμές ή ιστούς αράχνης στο οπτικό μας πεδίο (βλ. περισσότερα). Ενώ φαίνονται να βρίσκονται μπροστά μας, στην πραγματικότητα επιπλέουν στο εσωτερικό των ματιών μας. Οι μυϊοψίες είναι μικροσκοπικές συσσωρεύσεις τζελ ή κυττάρων μέσα στο υαλώδες σώμα, το οποίο γεμίζει το εσωτερικό του οφθαλμού. Ουσιαστικά, αυτό που βλέπουμε είναι η σκιά των συσσωρεύσεων, που προβάλλεται πάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Συνήθως, παρατηρούμε τις μυϊοψίες, όταν κοιτάζουμε σε έναν λευκό τοίχο ή στον γαλανό ουρανό.

Τι προκαλεί τις μυϊοψίες;

Καθώς μεγαλώνουμε, το υαλώδες σώμα αρχίζει να πυκνώνει ή να συρρικνώνεται, μια διαδικασία που καλείται συναίρεση. Μερικές φορές σχηματίζονται συσσωρεύσεις ή ταινίες μέσα στο υαλώδες σώμα. Αν το υαλώδες σώμα αποκολληθεί από το οπίσθιο τμήμα του οφθαλμού, προκύπτει μια κατάσταση που ονομάζεται οπίσθια αποκόλληση υαλοειδούς. Οι μυϊοψίες εμφανίζονται πιο συχνά μετά από την οπίσθια αποκόλληση του υαλοειδούς, ωστόσο μπορεί να εμφανιστούν και πριν αυτή συμβεί. Συνήθως, δεν είναι κάτι σοβαρό και τείνουν να εξασθενούν και να γίνονται λιγότερο ορατές με το πέρασμα του χρόνου. Οι έντονες μυϊοψίες μπορούν να εκλείψουν μετά από χειρουργική επέμβαση, η οποία είναι αρκετά σοβαρή και σπάνια κρίνεται απαραίτητη ή συνιστάται.

Είναι πιο πιθανό να εμφανίσετε μυϊοψίες εάν:

έχετε μυωπία
είστε > 50 ετών
έχετε υποβληθεί σε επέμβαση καταρράκτη
έχετε ενδοφθάλμια φλεγμονή

Τι είναι οι φωτοψίες;

Οι φωτοψίες (“λάμψεις”) μπορεί να μοιάζουν με φωτάκια που αναβοσβήνουν ή με αστραπές στο οπτικό μας πεδίο. Ορισμένοι τις παρομοιάζουν με τα “αστεράκια” που βλέπουμε, όταν υποστούμε ένα χτύπημα στο κεφάλι. Υπάρχει πιθανότητα να βλέπουμε λάμψεις για εβδομάδες. Προκαλούνται όταν το υαλώδες σώμα ασκεί τριβή ή έλξη στον αμφιβληστροειδή χιτώνα.

Καθώς μεγαλώνουμε, είναι αρκετά σύνηθες να βλέπουμε φωτοψίες περιστασιακά. Όταν εμφανιστούν καινούριες μυϊοψίες ή φωτοψίες, θα πρέπει να γίνεται άμεσα οφθαλμολογική εξέταση με βυθοσκόπηση.

Πότε οι μυϊοψίες και οι φωτοψίες πρέπει να μας ανησυχούν;

Οι περισσότερες μυϊοψίες και φωτοψίες δεν προκαλούν προβλήματα. Ωστόσο, υπάρχουν φορές που μπορεί να υποδηλώνουν μια σοβαρή κατάσταση. Θα πρέπει να επισκεφτείτε άμεσα τον οφθαλμίατρό σας εάν:

παρατηρήσετε πολλές καινούριες μυϊοψίες
βλέπετε πολλές λάμψεις
εμφανιστεί μια σκιά στο περιφερικό οπτικό σας πεδίο
μια γκρι κουρτίνα καλύπτει μέρος της όρασής σας

Αυτού του είδους οι μυϊοψίες και οι φωτοψίες μπορεί να είναι συμπτώματα ρωγμής ή αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς. Αυτές οι παθολογικές καταστάσεις είναι σοβαρές και πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα.

Αντιμετώπιση

Οι ρωγμές στον αμφιβληστροειδή αντιμετωπίζονται είτε με φωτοπηξία με Argon laser (βλ. περισσότερα) είτε με κρυοπηξία. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η έγκαιρη αντιμετώπιση μιας ρωγμής συνήθως αποτρέπει την εξέλιξή της σε αποκόλληση αμφιβληστροειδούς. Η τελευταία είναι μια πολύ σοβαρή κατάσταση που πρέπει να αντιμετωπιστεί χειρουργικά, προκειμένου να μην οδηγήσει σε τύφλωση.