Υπάρχουν πολλοί λόγοι που οι γονείς θα πρέπει να είναι προσεκτικοί αναφορικά με την χρήση ψηφιακών οθονών εκ μέρους των παιδιών τους. Ο χρόνος που αφιερώνεται μπροστά σε οθόνες ανά ημέρα έχει συσχετιστεί με διαταραχές της φυσιολογικής ανάπτυξης, παχυσαρκία, κακή ποιότητα ύπνου καθώς και διαταραχές της ανάπτυξης των οφθαλμών. Επιπλέον, έρευνα στον Καναδά έχει δείξει ότι η καθημερινή χρήση οθονών για πάνω από δύο ώρες από παιδιά προσχολικής ηλικίας σχετίζεται με σχεδόν 8πλάσια αύξηση στην εμφάνιση Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής ή/και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ).
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) εξέδωσε κατευθυντήριες οδηγίες το 2019, οι οποίες προτείνουν μηδενική χρήση οθονών σε παιδιά κάτω του έτους και πολύ περιορισμένη χρήση για μεγαλύτερα παιδιά. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συστήνει μηδενική χρήση ψηφιακών μέσων σε παιδιά μικρότερα των 18 – 24 μηνών (εξαιρουμένης της επικοινωνίας μέσω βιντεοκλήσεων) και έμφαση στην εκπαιδευτική χρήση των ψηφιακών μέσων όταν τα παιδιά ξεκινήσουν την χρήση τους. Τα ανωτέρω καθίστανται ιδιαιτέρως σημαντικά δεδομένης της κατάστασης που έχει προκύψει ειδικά μετά το κλείσιμο των σχολείων όλων των βαθμίδων και την καθολική επιβολή της τηλεκπαίδευσης.
Η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας (American Academy of Ophthalmology) δεν παρέχει εξειδικευμένες συστάσεις αναφορικά με τον χρόνο χρήσης οθονών από τα παιδιά. Ωστόσο, οι γονείς θα πρέπει να είναι ενήμεροι για τις πιθανές παρενέργειες της χρήσης οθονών στα παιδικά μάτια, αλλά και ευρύτερα στην παιδική υγεία.
Μυωπία, κοντινή εργασία και διάβασμα
Ο αριθμός των ανθρώπων που εμφανίζουν μυωπία έχει σχεδόν διπλασιαστεί στις ΗΠΑ σε σχέση με το 1971. Στην Ασία, οι έφηβοι και οι ενήλικες σε ποσοστό έως και 90% είναι μύωπες. Μια μελέτη του 2019 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Ophthalmology” υποστηρίζει ότι η παγκόσμια αύξηση των ποσοστών μυωπίας οφείλεται – τουλάχιστον εν μέρει – στις κοντινές οπτικές δραστηριότητες. Ωστόσο, δεν είναι μόνο οι οθόνες που επηρεάζουν την ανάπτυξη των ματιών, είναι επίσης και τα παραδοσιακά βιβλία αλλά και ο συνολικός χρόνος που τα παιδιά περνούν σε εσωτερικούς χώρους. Η μελέτη ακόμη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι δραστηριότητες σε εξωτερικό χώρο – ειδικά στην πρώιμη παιδική ηλικία – μπορεί να επιβραδύνουν την εμφάνιση της μυωπίας.
Ψηφιακή καταπόνηση των ματιών
Η ψηφιακή καταπόνηση των ματιών δεν είναι μια μεμονωμένη οφθαλμολογική πάθηση. Είναι μια περιεκτική ονομασία για το σύνολο των συμπτωμάτων που βιώνουν οι ασθενείς μετά από παρατεταμένη χρήση οθονών. Αυτά τα συμπτώματα περιλαμβάνουν: ξηροφθαλμία, κνησμό*, θολή όραση και πονοκεφάλους. Ευτυχώς, τα συμπτώματα αυτά είναι προσωρινά και δεν προκαλούν μόνιμες οφθαλμικές βλάβες. Ο ευκολότερος τρόπος να αποφευχθεί η ψηφιακή καταπόνηση των ματιών είναι αφενός ο συχνότερος βλεφαρισμός και αφετέρου η εφαρμογή του κανόνα 20-20-20, δηλαδή κάθε 20 λεπτά χρήσης οθόνης ή γενικότερα κοντινής εργασίας, να ακολουθεί διάλειμμα 20 δευτερολέπτων και το άτομο να εστιάζει στα 20 πόδια (6 μέτρα). Με τον κανόνα αυτό (20-20-20) τα μάτια ξεκουράζονται επαρκώς.
Διαταραχές ύπνου από την χρήση οθονών
Παρόλο που κάποιοι κίνδυνοι του λεγόμενου μπλε φωτός έχουν υπερτονιστεί τα τελευταία χρόνια, το σίγουρο είναι ότι η χρήση οθονών πριν τον βραδινό ύπνο, μπορεί να βλάψει την ποιότητά του. Δεδομένου ότι ο ύπνος είναι πολύ σημαντικός στην παιδική ηλικία, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) κάνει ειδική μνεία σε αυτόν στις πρόσφατες συστάσεις του.
Συμβουλές για την χρήση οθονών από παιδιά
Ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσετε τις επιβλαβείς επιδράσεις των οθονών στην όραση των παιδιών είναι να τα βοηθήσετε να αποκτήσουν καλές συνήθειες κατά την χρήση τους. Ευνόητο είναι ότι οι ίδιες συμβουλές μπορούν να εφαρμοστούν και από τους ενήλικες.
- Εφαρμόστε τον κανόνα 20-20-20: κάθε 20 λεπτά, κοιτάξτε τουλάχιστον στα 20 πόδια (6 μέτρα) για 20 δευτερόλεπτα.
- Βάλτε χρονόμετρο για να υπενθυμίζει στο παιδί τα απαραίτητα διαλείμματα.
- Εφαρμόστε εναλλάξ την ανάγνωση ηλεκτρονικών βιβλίων με κλασικά βιβλία και ενθαρρύνετε τα παιδιά να κοιτούν έξω από το παράθυρο στο τέλος κάθε κεφαλαίου.
- Μετά την ολοκλήρωση ενός επιπέδου στο βιντεοπαιχνίδι, κοιτάξτε έξω από το παράθυρο για 20 δευτερόλεπτα.
- Βάλτε συνδετήρες ή σελιδοδείκτες κάθε λίγα κεφάλαια για να υπενθυμίζετε στα παιδιά σας να κάνουν διαλείμματα. Στα ηλεκτρονικά βιβλία, αξιοποιήστε τα αντίστοιχα εργαλεία.
- Αποφύγετε να χρησιμοποιείτε οθόνες σε εξωτερικούς χώρους ή σε χώρους με πολύ έντονο φωτισμό, όπου οι αντανακλάσεις στην οθόνη μπορεί να προκαλέσουν καταπόνηση.
- Προσαρμόστε την φωτεινότητα και την αντίθεση της οθόνης για πιο άνετη χρήση.
- Υιοθετήστε καλή στάση σώματος κατά την χρήση της οθόνης. Η κακή στάση μπορεί να προκαλέσει μυϊκή σύσπαση και πονοκεφάλους.
- Τοποθετήστε τα ψηφιακά μέσα σε μεγαλύτερη απόσταση από τα μάτια των παιδιών: ιδανικά στα 45 - 60 cm.
- Θυμήστε τους να βλεφαρίζουν συχνά όταν χρησιμοποιούν οθόνες.
*κνησμός = φαγούρα
Πηγή: American Academy of Ophthalmology (https://www.aao.org)
Ελεύθερη απόδοση από το άρθρο: Sreen Use for Kids
Written By: Dan Gudgel
Reviewed By: Rahul Khurana, MD
Edited By: David Turbert
Apr. 25, 2019