Παθήσεις
1. ΧΑΛΑΖΙΟ
Α. Τι είναι το χαλάζιο και πού οφείλεται;
Το χαλάζιο (chalazion) είναι μια συχνή φλεγμονή του βλεφάρου. Συγκεκριμένα, εντοπίζεται στους αδένες που βρίσκονται στο χείλος των βλεφάρων, οι οποίοι ονομάζονται μεϊβομιανοί αδένες και προκαλείται από την απόφραξή τους. Το χαλάζιο μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε ηλικία και συχνά οφείλεται σε διαταραχή της παραγωγής σμήγματος από τους αδένες. Στην πάθηση αυτή, το βλέφαρο διογκώνεται, ερεθίζεται, κοκκινίζει πολύ και στην αφή έχει την αίσθηση σαν να έχει δημιουργηθεί ένα µικρό ‘µπαλάκι’ – ‘ογκίδιο’ που πονάει. Υπάρχει περίπτωση να διογκωθεί αρκετά και να δημιουργήσει σηµαντική δυσανεξία αλλά και δυσκολία στην πρακτική λειτουργία της όρασης. Συνήθως, το χαλάζιο είναι επιπλοκή της βλεφαρίτιδας (βλ. βλεφαρίτιδα), ενώ συναντάται συχνότερα σε ασθενείς που πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη.
Β. Αντιμετώπιση
Το χαλάζιο αντιμετωπίζεται με έναν από τους παρακάτω τρόπους:
- ζεστές κομπρέσες/θερμά επιθέματα: για υποχώρηση της φλεγμονής
- τεχνητά δάκρυα: για τον ερεθισμό των οφθαλμών
- αντιβιοτικό με κορτιζόνη (οφθαλμικές αλοιφές): όταν τα επιθέματα κριθούν ανεπαρκή
- χειρουργική επέμβαση (διάνοιξη): όταν μετά την υποχώρηση της οξείας φλεγμονής, η διόγκωση παραμείνει (βλ. αφαίρεση χαλαζίου)
2. ΚΡΙΘΗ
Α. Τι ακριβώς είναι η κριθή (κριθαράκι) και πώς δημιουργείται;
Η κριθή («κριθαράκι») είναι μία μικροβιακή φλεγμονή της ρίζας των βλεφαρίδων ή των γειτονικών μικροαδένων των βλεφάρων. Μοιάζει με το χαλάζιο αλλά αφορά διαφορετικούς αδένες. Εμφανίζεται ως μικρό πυώδες απόστημα, συνήθως επώδυνο και εντοπίζεται στη ρίζα των βλεφαρίδων.
Β. Θεραπεία
Η θεραπεία γίνεται με θερμά επιθέματα (ζεστές κομπρέσες) και εκρίζωση της βλεφαρίδας που δημιουργεί το πρόβλημα. Σπανιότερα μπορεί να χρειαστεί αντιβίωση τοπικά (κολλύριο) ή και συστηματικά (από το στόμα) με πολύ καλά αποτελέσματα, σε σύντομο χρονικό διάστημα. Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις απαιτείται διάνοιξη (βλ. αφαίρεση κριθής).
Γ. Προφύλαξη
Η καλή υγιεινή των βλεφάρων και γενικά των οφθαλμών καθώς και των χεριών, όταν πρόκειται να έλθουν σε επαφή με τα μάτια, βοηθούν στην αποφυγή φλεγμονών της περιοχής (βλεφαρίτιδες και άλλες φλεγμονές των οφθαλμών).
3. ΠΤΕΡΥΓΙΟ
Α. Τι ακριβώς είναι το πτερύγιο;
Το πτερύγιο (pterygium) είναι ένα τριγωνικό στρώμα ινοαγγειακού (αγγεία + ινώδης ιστός) ιστού, το οποίο εισβάλλει στον κερατοειδή (μη φυσιολογική ανάπτυξη ιστού). Εμφανίζεται συνήθως στην έσω γωνία του οφθαλμού (ρινικά) και εμποδίζει την όραση (σαν αίσθηση ξένου σώματος) καλύπτοντας τον άσπρο (σκληρό) χιτώνα του οφθαλμού. Αναπτύσσεται αργά και όταν μεγαλώσει, εκτός από την αντιαισθητική του πλευρά, μπορεί να δημιουργήσει και προβλήματα στην όραση, (π.χ. αστιγματισμό).
Β. Ποια είναι τα κυριότερα αίτια;
Δεν έχουν εξακριβωθεί πλήρως οι αιτίες που προκαλούν το πτερύγιο. Ωστόσο, αυτή η εκφυλιστική αλλοίωση του επιπεφυκότα οφείλεται κυρίως σε αυξημένη έκθεση στον ήλιο (υπεριώδης ακτινοβολία), στην ξηρασία και στην σκόνη.
Γ. Τα κυριότερα συμπτώματα είναι:
- αίσθηση ξένου σώματος και ενοχλήσεις
- ερυθρότητα
- κνησμός
- αστιγματισμός
- κάλυψη οπτικού άξονα (σε προχωρημένο στάδιο)
- κερατοειδικές παραμορφώσεις (σε προχωρημένο στάδιο)
Δ. Αντιμετώπιση
Το πτερύγιο αντιμετωπίζεται ως εξής:
- τοπικά: με χρήση ειδικών κολλυρίων και αλοιφών (αντιμετώπιση φλεγμονής) στα αρχικά στάδια
- χειρουργικά: η χειρουργική αφαίρεση ενδείκνυται είτε για κοσμητικούς λόγους (αν το πτερύγιο είναι μεγάλο, επεκτείνεται ή προκαλεί δυσμορφία), είτε σε περιπτώσεις που απειλείται ο οπτικός άξονας με αποτέλεσμα μείωση της όρασης. Σημειώνεται πως παρά την σωστή χειρουργική αφαίρεση, το πτερύγιο είναι πιθανό να υποτροπιάσει κυρίως σε άτομα νεαρής ηλικίας. Για την αποφυγή υποτροπών προτιμάται η χειρουργική αφαίρεση του πτερυγίου σε συνδυασμό με τοποθέτηση μοσχεύματος (βλ. αφαίρεση πτερυγίου).
4. ΣΤΕΑΤΙΟ
Α. Τι ακριβώς είναι το στεάτιο και πότε εμφανίζεται;
Το στεάτιο είναι μια αλλοίωση που συνήθως αποτελείται από λευκοκίτρινες εναποθέσεις λίπους και πρωτεϊνών στον βολβικό επιπεφυκότα (λευκός χιτώνας του οφθαλμού). Εμφανίζεται κυρίως στις μεγαλύτερες ηλικίες, μετά από χρόνιο ερεθισμό από τον αέρα και την σκόνη ή μακροχρόνια έκθεση στον ήλιο.
Β. Θεραπεία
Το στεάτιο γενικά δεν δημιουργεί προβλήματα και δεν χρειάζεται θεραπεία, εκτός αν παρουσιαστεί φλεγμονή. Συνήθως, συστήνεται η περιοδική χρήση ενός κολλυρίου τεχνητών δακρύων. Στην περίπτωση που το στεάτιο αποδειχτεί υπερβολικά ενοχλητικό, μπορεί να αφαιρεθεί χειρουργικά, αν και κάτι τέτοιο συμβαίνει πολύ σπάνια. Δεν πρόκειται για όγκο, αλλά για μια μεταβολή του φυσιολογικού ιστού. Δεν εισβάλλει στον κερατοειδή και στον οπτικό άξονα (σε αντίθεση με το πτερύγιο) και έτσι δεν απειλεί την όραση.
