Παθήσεις
Τι είναι ο Αμφιβληστροειδής και τι η Ωχρά Κηλίδα;
Αν φανταστείτε τον οφθαλμό σαν μια φωτογραφική μηχανή, ο αμφιβληστροειδής είναι το φιλμ της. Το κεντρικό τμήμα του αμφιβληστροειδούς, που ονομάζεται ωχρά κηλίδα, είναι το σημείο στο οποίο εστιάζεται το φως, όταν κοιτούμε ένα αντικείμενο. Η ωχρά κηλίδα είναι ένα λεπτό στρώμα φωτοευαίσθητων νευρικών κυττάρων που αποτελεί το κεντρικό τμήμα του αμφιβληστροειδή στο οπίσθιο τμήμα του οφθαλμού. Είναι υπεύθυνη για την ευκρινή όραση καθώς και για την αντίληψη των χρωμάτων.
Ηλικιακή εκφύλιση Ωχράς Κηλίδας
Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ) αποτελεί την συχνότερη αιτία σημαντικής απώλειας της όρασης στις ανεπτυγμένες χώρες. Η εμφάνισή της συνοδεύεται από άλλοτε άλλου βαθμού απώλεια της κεντρικής όρασης καθώς και παραμόρφωση των εικόνων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα καθημερινές δραστηριότητες όπως η οδήγηση, το διάβασμα, το μαγείρεμα, η κηπουρική να γίνονται δύσκολες ή αδύνατες.
1. Τα κυριότερα συμπτώματα
Στα αρχικά στάδια της πάθησης ίσως να μην υπάρχουν συμπτώματα, ιδιαίτερα εάν ο ένας οφθαλμός έχει καλή όραση. Τα συμπτώματα που εμφανίζονται συνήθως είναι:
- θολή όραση
- κεντρικό σκότωμα (ο ασθενής βλέπει μόνιμα μία σκοτεινή κηλίδα στο κέντρο)
- μεταμορφοψία (παραμορφωμένη όραση)
Επειδή η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας επηρεάζει μόνο την κεντρική όραση, ΔΕΝ οδηγεί σε ολική τύφλωση. Παρόλο που η λειτουργικά χρήσιμη όραση ελαττώνεται σημαντικά, η περιφερική όραση διατηρείται.
2. Τι προκαλεί την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας;
Στις περισσότερες περιπτώσεις το αίτιο είναι άγνωστο. Ωστόσο, παρατηρείται συχνότερα σε πιο ηλικιωμένα άτομα (συνήθως άνω των 60 ετών). Επίσης, έχει βρεθεί σε μελέτες ότι το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
3. Μπορώ να κάνω κάτι για να την προλάβω;
Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος, τόσο στην πρόληψη της ΗΕΩ, όσο και στην ανάπτυξη νέων θεραπευτικών επιλογών για την αντιμετώπισή της. Αυτό καθιστά επιβεβλημένη την πρώιμη διάγνωση της πάθησης ενώ ιδιαίτερα χρήσιμη χαρακτηρίζεται η δυνατότητα υπολογισμού του κινδύνου εμφάνισης προχωρημένων μορφών της ΗΕΩ στο χρόνο.
4. Πώς θα διαγνωστεί η ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας;
Η εκφύλιση της ωχράς που σχετίζεται με την ηλικία έχει 2 τύπους:
- Την ξηρή μορφή που εξελίσσεται αργά και
- Την υγρή μορφή που εξελίσσεται ταχύτατα, οδηγώντας σε απότομη ελάττωση της κεντρικής όρασης.
Η διάγνωση και των δύο τύπων απαιτεί μία σειρά εξετάσεων. Κατ’αρχάς, χρειάζεται βυθοσκόπηση, κατά την οποία, μετά από ενστάλαξη σταγόνων που μεγαλώνουν τις κόρες των ματιών, εκτιμάται η κατάσταση της ωχράς κηλίδας. Επιπλέον, για την πιο αποτελεσματική διάγνωση και παρακολούθηση της πάθησης είναι δυνατόν να χρειαστούν και πρόσθετες εξετάσεις, όπως φωτογράφηση του βυθού (βλ. φωτογράφηση βυθού), OCT (βλ. οπτική τομογραφία συνοχής) και φλουοροαγγειογραφία/OCT αγγειογραφία.
5. Γιατί πρέπει να γνωρίζω πόσο κινδυνεύω από ΗΕΩ;
Η πρώιμη γνώση του κινδύνου που διατρέχει κάθε άτομο να χάσει την κεντρική του όραση λόγω ΗΕΩ έχει σημαντικά πλεονεκτήματα. Συγκεκριμένα, επιτρέπει την έγκαιρη έναρξη φαρμακολογικής θεραπείας με ειδικά αντιοξειδωτικά και βιταμινούχα σκευάσματα καθώς και την αποφυγή δυνητικών περιβαλλοντικών παραγόντων κινδύνου όπως το κάπνισμα, η μη ισορροπημένη δίαιτα και η έκθεση στον ήλιο.
6. Πώς θεραπεύεται η ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας;
Για τον ξηρό τύπο της ηλικιακής εκφύλισης ωχράς κηλίδας δεν υπάρχει διαθέσιμη θεραπεία. Ωστόσο, για την υγρή μορφή υπάρχει ένα ευρύ φάσμα θεραπευτικών σχημάτων που περιλαμβάνουν θερμικό laser, φωτοδυναμική θεραπεία ή έγχυση φαρμάκων μέσα στον οφθαλμό. Η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας εξαρτάται από το είδος και τον εντοπισμό της βλάβης. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει η εφαρμογή των ενδοϋαλοειδικών εγχύσεων, η οποία συνήθως συνοδεύεται και από τα καλύτερα αποτελέσματα. Η θεραπεία αυτή περιλαμβάνει αρχικά 3 ενέσεις (μία κάθε μήνα) και, στη συνέχεια, επανάληψη των εγχύσεων σε περίπτωση υποτροπής της νόσου. Έχοντας πάντα σαν στόχο την διατήρηση της καλύτερης δυνατής όρασης, κατά μέσο όρο απαιτούνται 6-7 ενέσεις τον πρώτο χρόνο, ενώ συνήθως ο αριθμός τους ελαττώνεται στα επόμενα έτη (βλ. ενδοϋαλοειδικές εγχύσεις).
